Polariteit in onze samenleving leidt tot vergaande verdeeldheid en onenigheid, waardoor het moeilijker wordt om maatschappelijk vooruit te komen. Vorige week lanceerde Sire haar campagne ‘Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt’. Zij doet daarmee een dringende oproep tot meer verbinding omdat mensen steeds vaker lijnrecht tegenover elkaar staan en verhitte discussies hoogtij vieren. Sire oppert twaalf manieren die ons helpen om polarisatie tegen te gaan. Het is een aardig gebaar van de overheid om het nieuwe jaar te starten, maar deze campagne zal weinig effect hebben omdat het de oorzaak van het probleem niet wegneemt. Ze slaat daarmee dan ook de plank mis.
Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, zegt dat we niet in een tijdperk van verandering leven maar dat we veranderen van tijdperk. We bevinden ons in een tijd van toenemende ontevredenheid en chaos. Allemaal tekenen van een grote op handen zijnde transitie van onder andere economie, cultuur, technologie en politiek. Polariteit is in dit verband een symptoom van die overgangsfase naar iets nieuws. Het geeft te denken of daar dan ook echt iets aan gedaan kan worden of dat het een kwestie is van anders kijken naar de fase waar we ons in bevinden.
In de campagne wordt een appél gedaan op mogelijkheden om weer met elkaar te verbinden en dat is toch iets heel moois? Zeker is dat goed. Er zijn veel vriendschappen en relaties uit elkaar getrokken doordat mensen uitsluitend informatie tot zich namen die aansluit bij hun eigen opvattingen en waarden. Dat heeft geleid tot een versterking van hun eigen standpunt en een verharding van hun houding tegenover anderen. Tot tien tellen als de ander er een ander standpunt op na houdt of afspreken hoe lang je over een gevoelig onderwerp praat, zoals Sire voorstaat, zal niet leiden tot het opheffen van deze polariteit.
Uitsluiting op basis van overtuiging
Vanuit het oogpunt van leiderschap kijken mensen altijd naar de leider. In organisaties kopiëren medewerkers het gedrag van de leider. Een manager die de kantjes ervan afloopt, moet niet gek opkijken wanneer medewerkers soortgelijk gedrag vertonen. Voor de maatschappij betekent dit dat de ogen gericht zijn op de politieke leiders en daar ook een nabootsing van gedrag plaatsvindt. Want wat de leider doet, is geoorloofd in de ogen van veel mensen. Bekijk een willekeurig politiek debat en zie wat zich daar afspeelt. Scheldpartijen, verdeel- en heers methoden zijn aan de orde van de dag.
Tijdens de persconferentie op 13 januari (vanaf minuut 30) liet Mark Rutte zich uit over de geestesgesteldheid van de Nederlandse bevolking en zette een vijfde deel daarvan weg als onvolwassen en laagopgeleid vanwege hun denkbeelden.
Uitsluiten op basis van overtuiging hoort niet thuis in een democratisch land. Polarisatie hef je op door het goede voorbeeld te geven mét moreel kompas. Dat is leiderschap dat doordrongen is van integriteit. Dat kan door oprecht te zijn naar jezelf en naar anderen en door te doen wat je zegt. Integriteit gaat over betrouwbaarheid. Wanneer leiders de moed tonen integer te handelen, zelfs onder uitdagende omstandigheden, verdienen ze een natuurlijke autoriteit en bouwen ze aan vertrouwen. Door verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen tekortkomingen maak je het makkelijker voor anderen om hetzelfde te doen. En dat geldt uiteindelijk niet alleen voor politici maar voor iedereen. Op deze manier kunnen we erop vertrouwen dat mensen vriendelijker, zachter en wijzer kunnen zijn dan onze huidige samenleving ons vertelt. De wereld van vandaag heeft dan ook échte leiders nodig die pionier durven zijn, die snappen wat er nodig is en niet terugdeinzen om van betekenis te zijn voor de maatschappij.
Wil jij weten hoe je polariteit opheft met een nieuw en sterk concept? Neem dan deel aan de 'Pioniers in dialoog'- dag.
Comentarios